Hooggevoelige kinderen
Een karaktereigenschap die bij zeker 20% van de mensen voorkomt.
In mijn praktijk en yogalessen kom ik veel hooggevoelige kinderen tegen.
Prachtige kinderen met een extra antenne voor indrukken en prikkels uit de omgeving. Hooggevoeligheid kan een gave zijn waardoor je subtiele nuances waarneemt en veel intenser kunt leven. Omdat ik veel vragen krijg van ouders en kinderen wil ik wat meer uitleg geven over deze eigenschap die je als kind (en volwassene) ook behoorlijk in de weg kan zitten, bijvoorbeeld als je niet de juiste begeleiding krijgt. Ook wil ik graag het misverstand wegnemen dat hooggevoeligheid iets heel bijzonders is. Veel mensen verwarren het met paranormale begaafdheid wat naar mijn mening twee heel verschillende dingen zijn. Er zijn vele boeken over hooggevoeligheid geschreven, ik wil me beperken tot een korte samenvatting over wat hooggevoeligheid is.
Kenmerken van hooggevoeligheid
Hoe vaak komt het voor?
Hooggevoeligheid is een karaktereigenschap
Verwarring met ADHD, autisme…
Kenmerken van hooggevoeligheid
Hooggevoelige kinderen nemen veel waar. Ze letten op de kleinste details en veranderingen. Zijn vaak heel attente kinderen. Ze letten niet alleen op wat er gezegd wordt, maar ook op lichaamstaal, waardoor ze soms in verwarring kunnen raken als beide niet overeen komen. Ze zijn erg gevoelig voor sfeer en kunnen precies aanvoelen als er bijvoorbeeld ergens net ruzie is geweest. Deze stemming kan dan door het kind worden overgenomen, waardoor het zich ineens onverklaarbaar somber kan gaan voelen. Als een ouder of leerkracht boos wordt, kan het kind zich aangesproken voelen, ook als het voor een ander bedoeld was. Maar juist door dit goede aanvoelen zijn deze kinderen vaak ook de bemiddelaars, de kinderen die ervoor zorgen dat de sfeer weer beter wordt.
Hooggevoelige kinderen zijn kinderen die veel nadenken. Het zijn kinderen die heel volwassen kunnen overkomen, veel vragen stellen en eindeloos willen weten “waarom”. Vaak uitgebreid nadenken over wat er in de wereld gebeurt en zich daar zorgen over kunnen maken.
De meeste van deze kinderen denken in beelden en zijn hier zeer creatief in. Door deze levendige fantasie bestaat het gevaar voor angsten en piekeren en kunnen ze moeite hebben om in slaap te vallen, omdat ze zoveel gedachten hebben.
Hooggevoelige kinderen zijn zorgzaam. Voelen aan wat de ander bezighoudt en hebben een groot verantwoordelijkheids- en rechtvaardigheidsgevoel. Veel hooggevoelige kinderen trekken naar de kinderen die enigszins “buiten de groep”vallen. Hebben de neiging de hele wereld op hun schouders te willen nemen. Cijferen zichzelf soms weg, ook al kunnen ze behoorlijk “last”hebben van andere kinderen.
Veel hooggevoelige kinderen zijn perfectionistisch, vragen veel van zichzelf. Helaas kan dit perfectionisme omslaan in faalangst als deze kinderen daar niet voldoende in begeleid worden.
Vaak is er sprake van een zintuiglijke gevoeligheid, hooggevoelige kinderen horen sterker, kunnen last hebben van harde geluiden, labeltjes in hun kleding, schoolboeken met een sterke geur, de temperatuur van hun omgeving, fel licht, de plek in het klaslokaal. Ook is er een grotere gevoeligheid voor pijn. Veel hooggevoelige kinderen praten over buikpijn en hoofdpijn en hebben vaker last van eczeem en allergieën.
Hoe vaak komt het voor?
Hooggevoeligheid is een karaktereigenschap die bij 20% van de mensen voorkomt. (1 op de 5 kinderen is dus hooggevoelig, wat betekent dat er in iedere klas 4 tot 5 van deze kinderen zitten) Binnen die 20% heb je natuurlijk gradaties. Het ene kind is sensitiever dan de ander en de een heeft er meer last van als een ander.
Hooggevoeligheid is een karaktereigenschap
De dagelijkse indrukken worden opgenomen door de zintuigen. Bij hooggevoelige mensen verloopt de verwerking van deze prikkels in de hersenen intenser, waardoor ze directer binnenkomen. Het is alsof het kind deze prikkels opneemt als een spons. De rechterhersenhelft (ruimtelijk inzicht, intuïtie, gevoelsmatig handelen) wordt meer gebruikt en getraind. Het is ook geen wonder dat deze kinderen gevoeliger zijn voor artistieke vaardigheden zoals kunst en muziek en later regelmatig in creatieve beroepen terecht komen als arts, kunstenaar, leerkracht, coach, de zorg. Met hooggevoeligheid word je geboren. Meestal hebben kinderen deze eigenschap geërfd van een of beide ouders. Hooggevoeligheid is een karaktereigenschap die net zo vaak voorkomt bij jongens als bij meisjes.
NB. Hooggevoeligheid is iets anders dan overgevoeligheid. Bij overgevoeligheid gaat het om een gevoelige reactie op een actie van een ander. Iedereen kan wel eens overgevoelig reageren. Hooggevoeligheid is er altijd, het is je temperament.
Verwarring met ADHD, autisme…
Tegenwoordig krijgen kinderen heel wat labels opgeplakt. Veel kenmerken van deze labels zie je ook terug bij hooggevoelige kinderen, wat verwarring kan geven. Als je alle prikkels als een spons in je opzuigt en je je toch staande wilt houden in deze maatschappij gaan veel kinderen hun gedrag aanpassen. (NB. Niet alle kinderen passen hun gedrag aan, veel hooggevoelige kinderen worden juist beschreven als heel gemakkelijke kinderen.)
Hooggevoelige kinderen die overprikkeld zijn kunnen dit uiten door in hun gedrag over beweeglijk te zijn, hyperactief gedrag gaan vertonen. Vaak zijn het kinderen die snel afgeleid zijn door alle indrukken om hen heen, maar zich wel goed kunnen concentreren als ze in een prikkelarme omgeving kunnen werken. Soms zijn deze kinderen zo overprikkeld dat ze agressief gedrag kunnen gaan vertonen.
70% van de hooggevoelige kinderen is introvert. Ze zijn terughoudender en tasten eerst af voordat ze aan iets nieuws beginnen. Ze hebben meer tijd nodig om de situatie in zich op te nemen en te doordenken. Hebben ook vaak moeite met onverwachte situaties en bijvoorbeeld logeren, vakantie of op kamp gaan. Dit zijn vaak de kinderen die op het schoolplein het liefst alleen of in een klein groepje spelen. Dit terugtrekken biedt meer veiligheid omdat er minder prikkels worden ervaren.
En natuurlijk zijn er ook de kinderen die beide in zich hebben. Het ene moment door alle prikkels gaan hyperen en zich drukker gedragen, het andere moment zich zo overweldigd voelen dat ze zich het liefst helemaal afsluiten, dichtslaan en niet meer vooruit zijn te branden.
Sommige hooggevoelige kinderen worden door de buitenwereld (ooms, tantes, andere ouders…) omschreven als een moeilijk kind. Helaas zijn ze vaker te herkennen aan het verdringen van hun kwaliteiten, dan aan hun kwaliteiten zelf. De vraag die je hier zou kunnen stellen is is of het daadwerkelijk een moeilijk kind betreft of een kind dat het moeilijk heeft om zich staande te houden in deze hectische maatschappij? Ik vraag het me af…
Nicole Gort
www.komthuisbijjezelf.nl
In dit stuk herken ik veel van mijn dochter. In groep 3 is zij getest en kreeg zij de stempel ADHD, maar nu 4 jaar later na opnieuw getest te zijn blijkt dat ze geen ADHD heeft maar lijdt onder faalangst. Zij kan zich nl. wel concentreren in een rustigere omgeving ook is de plaats waar zij zit in de klas bepalend voor haar werk. Nu heeft ze creatieve therapie en gaat ze met stappen vooruit. Ik denk dat zij ook op bepaalde vlakken hooggevoelig is. Bedankt voor de helderheid over hooggevoeligheid.